In het ziekenhuis je menu kiezen? Dat kan!

“Hij heeft weer eetlust, het gaat beter met hem.” Een wijsheid uit de oude doos, maar ze bewijst wel dat voeding essentieel is in het zorgtraject van ziekenhuispatiënten. Maar tegelijk doet een hardnekkig cliché de ronde: de maaltijden in ziekenhuizen zouden echt niet aantrekkelijk zijn. Dat is jammer, want er bestaan zeker uitzonderingen die het welzijn van de patiënt verbeteren.

Gewoonlijk stellen zorginstellingen voor elke dag drie menu’s samen. Het klassieke menu dat aan het overgrote deel van de patiënten wordt geserveerd, een vegetarisch menu en een speciaal menu voor patiënten met diverse pathologieën. Ook al wordt er vaak rekening gehouden met voorkeuren en spijzen die mensen niet lusten, veel keuze heeft de patiënt niet. Maar het kan anders …

Kwaliteit van de ingrediënten

Een ziekenhuismaaltijd moet aan vier kwaliteitseisen voldoen, dat wil zeggen inzake microben, voedingswaarde (de maaltijd moet evenwicht zijn), uitzicht (je eet ook met je ogen) en smaak. Voor dat laatste criterium is niet alleen de kok verantwoordelijk. Zelfs een driesterrenchef kan geen wonderen doen als de producten waar hij mee werkt niet goed zijn. We mogen evenmin van een batterijkip verwachten dat ze even heerlijk smaakt als een bio-scharrelkip. En eigenlijk is dat maar goed ook!

Sommige ziekenhuizen kiezen daarom voor kwaliteit. Grote ziekenhuisgroepen, die tot 800 maaltijden per dag produceren, kiezen voor kwalitatieve ingrediënten, plaatselijke leveranciers, korte circuits en eigen productie. Deze aanpak toont aan dat collectief koken en gastronomie hand in hand kunnen gaan. Zelfs in een ziekenhuis. En voor de patiënt is het net bevorderlijk om maaltijden te ontvangen die lekker zijn en aangepast aan zijn of haar gezondheidstoestand.

Keuze

Voeding is een essentieel onderdeel van het zorgtraject van patiënten. Hoe kan iemand herstellen als hij niet voldoende of niet smakelijk genoeg kan eten? In België begint het door te dringen dat de uitweg uit dit dilemma erin bestaat de patiënt zelf te laten kiezen uit drie dagmenu’s. Dit is bijvoorbeeld mogelijk in sommige diensten van het CHIREC Delta-ziekenhuis in Oudergem. Het gaat zelfs zover dat patiënten die geen beperkingen in acht hoeven te nemen wegens hun ziekte, alle ingrediënten van hun maaltijden mogen kiezen. Deze optie “A La Carte” werd voorgesteld door Sodexo België, dat de formule ook toepast.

Dat de patiënt zelf mag kiezen, heeft belangrijke positieve gevolgen. We hebben onderzocht of er verschillen zijn in de maaltijdresten van patiënten met het systeem A La Carte enerzijds en met het dagmenu anderzijds. A La Carte-patiënten laten gemiddeld 171 g per dag over, patiënten met het klassieke menu 580 g of bijna vier keer meer! Waarbij de eerste categorie dus ook bijna vier keer meer voedingsstoffen opneemt. Zelf kunnen kiezen geeft de patiënt meer eetlust en hij eet ook meer. Dat is essentieel voor zijn zorgtraject én we bestrijden er voedselverspilling mee.

Geen onevenwichtig dieet

Maar leidt keuzevrijheid niet tot een eenzijdig, onevenwichtig voedingspatroon? Met weinig groenten en zogeheten comfortingrediënten? De resultaten tonen dit niet zozeer aan. Zelfs als we de patiënt laten kiezen, blijft hij’s middags voor de klassieke drie ingrediënten gaan, waaronder groenten. Het grote verschil is dat hij die groenten graag eet. Wat zien we bij een kwalitatieve analyse van wat terugkeert op het dienblad? Bij het dagmenu veel groenten. Bij A la Carte vooral nagerechten en dranken. Wie zelf mag kiezen, eet meer groenten. Dat veronderstelden we al en nu is het ook bewezen. Qua voeding is dit natuurlijk een heel belangrijke vaststelling.

De patiënten zelf hebben ook een beter gevoel bij A La Carte. In het CHIREC-ziekenhuis konden ze aangeven hoe tevreden ze zijn over het systeem en welke invloed het heeft op hun eetlust.

Ze konden beide systemen een week lang vergelijken. Ze hebben de indruk dat ze meer hebben gegeten met A La Carte en dat ze meer eetlust hebben. Deze indruk klopt, zo blijkt uit de analyse van de restjes op het dienblad. Een andere studie lijkt aan te tonen dat A La Carte-patiënten minder gewicht verliezen. De formule helpt dus om patiënten in het ziekenhuis sneller weer op de been te krijgen. Zowel fysiek als mentaal. Eten is voor veel mensen een genot, een gezellig moment om je goed te voelen. Waarom zou dat in een ziekenhuis anders zijn? Het programma zal binnenkort in elk geval in de Antwerpse ziekenhuisgroep UZA worden ingevoerd. Zij zijn overtuigd van de voordelen ervan.

Om de planeet te ontzien en duurzamer te leven, moeten we absoluut meer plantaardig gaan eten. Ook op dat punt lopen de ziekenhuizen over het algemeen achter. Iemand die bij zijn inschrijving niet uitdrukkelijk vermeldt dat hij vegetariër is, zal in veruit de meeste gevallen nooit zo’n maaltijd krijgen opgediend. Met A La Carte kan die persoon zo vaak vegetarisch eten als hij zelf wil. Eigenlijk zou de keuze voor een vegetarische maaltijd in het dagmenu van elke patiënt moeten zitten. In sommige ziekenhuizen, zoals het Universitair Ziekenhuis Gent, is het dagmenu één keer per week vegetarisch.

Bij Sodexo zijn we ervan overtuigd dat voldoende eetlust essentieel is om snel te herstellen. Eenvoudige ingrepen kunnen daarbij helpen, zoals zelf kiezen wat er op je bord komt. Dus waarom zouden we dat niet doen? Thuis kiezen we toch ook wat we willen eten en dat moet in het ziekenhuis ook kunnen.