Fit en gezond leven als mannelijke 50-plusser

Hoewel de levensverwachting in ons land voortdurend stijgt, loopt dat proces niet voor iedereen gelijk. Vrouwen leven nog steeds gemiddeld 4,4 jaar langer dan mannen. Die vaststelling zette prof. dr. Guy T’Sjoen aan het denken… en aan het schrijven. Zijn boek ‘Fit op 50’ is inmiddels aan de vierde druk toe. De doelgroep’ mannen rond de vijftig’ voelt zich duidelijk aangesproken.

Guy T’Sjoen werkt als endocrinoloog in UZ Gent en is tevens gewoon hoogleraar aan UGent. Hij verricht onder meer research naar testosteron en oestrogeen bij transgender personen. Maar in zijn klinische praktijk ziet hij dagelijks patiënten met overgewicht, diabetes type 2, schildklierproblemen en zeer uiteenlopende hormonale aandoeningen.

Waarom nóg een kookboek?

Rond hun vijftigste beginnen sommige mannen de prijs te betalen voor een minder gezonde levensstijl in hun jongere jaren. Een deel van het advies van de arts aan de patiënt luidt dan steevast: ‘eerst en vooral de levensstijl aanpassen’. Het probleem is dat de meeste patiënten dit opvatten als vrijblijvend advies, en het naast zich neerleggen. Daarom wou dr. T’Sjoen het begrip een meer concrete invulling geven: wat houdt dat nu precies in, een gezonde levensstijl aannemen? Belangrijke nuance, voor het verwijtende en/of belerende vingertje was geen plaats in het boek. Het moest een positief en overtuigend verhaal worden.

Als jonge vijftiger schuimde dr. T’Sjoen de boekhandels af op zoek naar een Nederlandstalig boek met tips over gezond eten en bewegen voor de rijpere man. Aan kookboeken en boeken over een gezonde levensstijl geen gebrek, maar die richten zich hoofdzakelijk tot vrouwen. Als er al een kookboek eerder voor en door mannen wordt uitgegeven, gebeurt dat doorgaans door topchefs. Dan moet je al een ervaren keukenprins zijn om de complexe bereidingen met vaak heel exotische ingrediënten aan te kunnen. Kortom, het spreekwoordelijke gat in de markt bestond en bood perspectieven.

Bleef de vraag hoe je zo’n boek het beste opvat. Voldoende bewegen is vanzelfsprekend belangrijk voor een gezonde geest in een gezond lichaam. Guy T’Sjoen voegt daar het aspect ‘buiten’ aan toe. Bewegen in open lucht is zoveel aangenamer en mentaal ontspannend. Maar als we het over een gezond gewicht hebben, is wat er in de keuken gebeurt van doorslaggevend belang.

In UZ Gent werkt de arts samen met een uitgebreid team van diëtisten. Hij vond een groot aantal van hen bereid om de recepten van hun persoonlijke favoriete bereidingen uit te schrijven. Het gaat om eenvoudige maaltijden, die iedereen snel kan klaarmaken.

Het voornaamste ingrediënt

Misschien wel het belangrijkste ingrediënt van de overstap naar een nieuwe manier van eten en leven is de motivatie. De voorbeelden van mensen die het ene na het andere dieet uitproberen om uiteindelijk weer af te haken zijn legio.

De auteur focust in het boek eerder op intrinsieke motivatie. Waarom wil iemand gezonder eten en bewegen? Het antwoord verwijst niet zelden naar het gezin: ik wil lang gezond blijven voor mijn partner, kinderen en kleinkinderen; ik wil voor hen ook een rolmodel zijn. Wie in die richting begint te denken, is vaak vertrokken voor een succesvolle ervaring.

Als specialist in de geneeskunde ontkent Guy T’Sjoen niet dat er bij overgewicht factoren meespelen, waar we weinig aan kunnen doen. Erfelijkheid, om er maar één te noemen. Maar dat mag ons niet ontmoedigen om een inspanning te leveren. Het is de kunst om niet te vergelijken met anderen: een broer, een collega of een vriend. Het gaat om jouw persoonlijke gezondheid. Kijk dus vooral naar jezelf, jouw motivatie en situatie.

Iedereen fit?

In principe kan iedereen fitter en gezonder worden aan de hand van de tips, oefeningen en recepten in het boek. Je moet natuurlijk wel over een zekere basisgezondheid beschikken, maar je bepaalt zelf welke gezonde(re) levenskeuzes je maakt om winst te boeken.

Vandaar ook het hoofdstuk over buiten bewegen als belangrijke stap die ook gunstig kan zijn voor de mentale gezondheid. We leven allemaal hoofdzakelijk binnen en zitten uren voor een scherm te werken. Naar buiten gaan om te bewegen en misschien tegelijk af te spreken met vrienden die eenzelfde doel hebben is voor dr. T’Sjoen primordiaal, en tegelijk vrij makkelijk te verwezenlijken.

Ermee beginnen is één ding, het volhouden een ander. Het advies van de dokter? Geniet van het feit dat je bewust bezig bent met je gezondheid. Wees trots op iedere kleine verwezenlijking. Wees blij met elke gezonde maaltijd, elk gezond ontbijt, elke lichamelijke activiteit. En vooral: stel voor jezelf geen doelstellingen voorop, uitgedrukt in kilo’s of kledingmaten. De weg bestaat uit tal van kleine stapjes, die je stuk voor stuk plezier en zelfwaardering kunnen opleveren.

Een teamproject UZ Gent

Dr. T’Sjoen ziet het boek in de eerste plaats als een groepsproject, gerealiseerd door medewerkers van het UZ Gent. Alle elementen in het boek hebben een link hebben met het ziekenhuis. Zelfs alle keramiek werd in bijberoep vervaardigd door een medewerker.

De recepten zijn zoals gezegd afkomstig van het team met diëtisten. Veerle De Mol (Projectmedewerker Nutritie Centrum voor gezonde voeding en diëtiek) was één van hen: “Toen dr. T’Sjoen me vroeg of ik samen met Isabelle Heyens de coördinatie van het boekproject op mij wou nemen, zegde ik meteen toe. Ik deel zijn visie dat de doelgroep van mannen op middelbare leeftijd te vaak over het hoofd wordt gezien. De laagdrempelige en aantrekkelijke insteek van het boek verklaren volgens mij het succes. Fijn dat wij daar als voedingsdeskundigen ons steentje konden aan bijdragen!”

De Sodexo-connection

Ook het Sodexo-keukenteam van UZ Gent had meer dan een vinger in de pap bij de totstandkoming van het boek. Chef-gerant Stefaan Nieuwlandt was nauw betrokken bij de aanpassing van de recepturen, de kostprijsberekeningen, de vervolgmeetings…

In de testfase bereidde hij een deel van de recepten om ze voor te schotelen aan prof. T’Sjoen en de diëtisten. In de laatste week van augustus 2022 werkte hij samen met een chef en een keukendame om alles klaar te maken en te presenteren voor de opnames door de gerenommeerde culinaire fotograaf Heikki Verdurme.

Stefaan Nieuwlandt: “Guy T’Sjoen was enorm tevreden en dankbaar voor het geleverde werk. Als er nog eens een dergelijk mooi project mijn pad kruist, is de kans bijzonder groot dat ik opnieuw ‘ja’ zeg!”