Flexitarisme, een voedingspatroon met veel voordelen
Flexitarisme is een trend die in de jaren 1990 in de Verenigde Staten ontstond en geleidelijk ook bij ons aan populariteit wint. Maar wat is het eigenlijk? Wat zijn de voor- en nadelen van deze voedingspraktijk? Hoe zorgt een flexitariër voor een evenwichtige voeding? We vroegen het aan Lisa Monge Lopez, diëtiste bij Sodexo, die al jaren geleden voor dit voedingspatroon koos.
Wat is flexitarisme eigenlijk? De term wordt meteen duidelijk als je weet dat het een samentrekking van “flexibel” en “vegetarisme” is. Het menu van een flexitariër is dus vooral vegetarisch, maar bevat af en toe ook vlees of vis.
Trend in opmars
Volgens de vzw ProVeg (het vroegere EVA) kiezen de laatste jaren steeds meer mensen voor een flexitarisch eetpatroon. Tussen 2012 en 2016 is het vleesverbruik per inwoner in België met 16% gedaald. Daarmee geeft ons land in Europa de toon aan. Volgens een recente studie van iVOX bestempelt 12% van de Belgen zichzelf nu als flexitariër. In 2020 was dat maar 11%. Ze geven daarmee aan dat ze minstens drie dagen per week geen vlees of vis eten.
Bedrijven kunnen deze fundamentele trend niet langer negeren. “Dat merken we ook bij Sodexo”, zegt Lisa Monge Lopez. “De vraag naar vegetarische maaltijden stijgt aanzienlijk bij onze klanten, voornamelijk bij scholen en woonzorgcentra. Veganistische maaltijden zijn minder in trek.”
Milieu, dierenwelzijn en gezondheid
Er zijn vooral drie redenen waarom consumenten hun voedingsgedrag aanpassen. De belangrijkste is dat flexitarisme een weldaad is voor de planeet. De veeteelt veroorzaakt immers ongeveer 14,5% van onze volledige uitstoot van broeikasgassen. Als we minder vlees eten, daalt bovendien ook het waterverbruik aanzienlijk. Om één kilo rundsvlees te produceren is er immers 15.000 liter water nodig, tegenover slechts 4.000 liter voor een kilo peulvruchten. Door dierlijke eiwitten te vervangen door plantaardige kunnen we de intensieve veeteelt terugdringen en beperken we de watervervuiling.
Een andere goede reden om flexitariër te worden is het dierenwelzijn. Consumenten zijn wantrouwig geworden door de talrijke schandalen uit de voedingssector, voornamelijk in verband met vlees en de omstandigheden waarin de dieren moeten leven. Kippen, varkens en runderen zitten vaak veel te krap behuisd, zonder lucht of licht, en komen soms op een wrede manier aan hun einde in het slachthuis. De stijging van het visverbruik is dan weer nefast voor bepaalde soorten.
Ten slotte is te veel vlees eten slecht voor onze gezondheid. De Belgen zijn op drie na de grootste vleeseters in Europa. De Hoge Gezondheidsraad geeft het advies om per week niet meer dan 300 g rood vlees en maximaal 30 g bewerkt vlees te eten. Vlees bevat verzadigde vetzuren en (slechte) cholesterol. Door een te hoog vleesverbruik stijgt de kans dat iemand een hart- of bloedvataandoening krijgt, diabetes of bepaalde soorten kanker.
Is flexitarisme gevaarlijk voor onze gezondheid?
Flexitarisme is absoluut niet ongezond, integendeel zelfs. Maar je moet wel met enkele aspecten rekening houden. “Een flexitarisch voedingspatroon beperkt de inname van bepaalde voedingsmiddelen niet, maar zoals elk gezond en evenwichtig voedingspatroon moeten ook vegetarische maaltijden worden samengesteld volgens de aanbevelingen van de voedingsdriehoek”, zegt Lisa Monge Lopez.
Het geheim van een gezond en evenwichtig dieet? Variëren en vooral combineren! Je kunt vlees perfect vervangen door allerlei andere voedingsmiddelen. Consumenten doen er goed aan om dagelijks allerlei bronnen van plantaardige eiwitten te combineren. Denk aan volkorengranen, peulvruchten, tofu, tempé, zuivelproducten, noten en zaden. Ze bieden veel voordelen en zijn goedkoper dan vlees.
Maar je mag je niet laten verleiden door allerlei sterk bewerkte producten. De vegetarische voedingssector heeft plantaardige vleesvervangers ontwikkeld die qua uiterlijk sterk lijken op voedingsmiddelen met dierlijke eiwitten. Lisa Monge Lopez waarschuwt: deze producten zijn niet alleen duurder, maar bevatten ook veel additieven en zout. Af en toe zo’n product eten kan geen kwaad, maar het is wel belangrijk om voor je vegetarische maaltijden vooral onbewerkte voedingsmiddelen te kiezen.
Flexitarisch aanbod op het hoofdkantoor
Sodexo heeft altijd een voorkeur gehad voor gezond en duurzaam voedsel. De Vlaamse regering lanceerde de “Green Deal Eiwitshift” met Sodexo als partner. Het programma heeft als doel om de verhouding tussen dierlijke en plantaardige eiwitten in onze voeding te verbeteren. In Wallonië en Brussel kunnen grootkeukens een label krijgen als beloning voor hun duurzaamheidsinspanningen. In Brussel gaat het bijvoorbeeld om het “Good Food”-label dat Leefmilieu Brussel sinds 2016 uitreikt. En in Wallonië lanceerde de cel “Manger Demain” in 2020 het label “Cantines Durables”.
Sodexo gaat nu nog een stap verder: vanaf begin 2023 is er ook een flexitarisch aanbod in het bedrijfsrestaurant van het hoofdkantoor in Brussel. Donderdag was al veggiedag in de restaurants van de groep, maar nu is er ook altijd een vegetarische of veganistische dagschotel beschikbaar. Maar de werknemers kunnen blijven kiezen voor een maaltijd met vlees of vis.
De trend is dus duidelijk: het flexitarisme overtuigt steeds meer Belgische consumenten en bedrijven. Ze zien in dat overstappen op een milieuvriendelijker en diervriendelijker eetpatroon niet zo moeilijk is. Dat het bovendien goed is voor de gezondheid en best betaalbaar, is natuurlijk mooi meegenomen.